Từ đâu xuất hiện những thảm án?

 THEO TIỀN PHONG

Thời gian gần đây, trên địa bàn cả nước xuất hiện nhiều vụ án đặc biệt nghiêm trọng. Mỗi vụ án đều có nguyên nhân, bối cảnh khác nhau nhưng có thể thấy, thủ đoạn của kẻ thủ ác rất tàn bạo và những vụ thảm án như thế này gần như “chưa từng có” trong lịch sử tội phạm Việt Nam.

Từ đâu trong xã hội lại xuất hiện những thảm án như vậy?

Nhiều vụ án man rợ đã xảy ra trong vài năm trở lại đây.

Là một người nghiên cứu về tâm lý tội phạm, Thượng tá Trần Đức Châm - Chuyên gia nghiên cứu Xã hội học tội phạm, giảng viên Học viện An ninh Nhân dân bày tỏ quan điểm: Tình hình tội phạm những năm gần đây có diễn biến phức tạp thậm chí một số loại tội phạm nghiêm trọng có xu hướng tăng.

Sau những vụ án nghiêm trọng như vụ án Nguyễn Đức Nghĩa, vụ án Lê Văn Luyện gần đây, lại tiếp tục xuất hiện những thảm án.

Thượng tá Trần Đức Châm - Chuyên gia nghiên cứu Xã hội học tội phạm, giảng viên Học viện An ninh Nhân dân.

Theo Thượng tá Châm, với những vụ thảm sát dã man gần đây ở Bình Phước, Nghệ An… cơ quan chức năng phải nghiên cứu từng vụ án một để tìm hiểu nguyên nhân giống như đã từng điều tra các vụ trọng án trước đây.

Những vụ thảm án xảy ra từ trước đến nay đều có nguyên nhân cụ thể, cơ quan điều tra sẽ có trách nhiệm điều tra sự việc. Tuy nhiên, ở một khía cạnh khác, những vụ thảm án này là hậu quả của việc một bộ phận người bị tác động bởi các yếu tố xã hội trong nước cũng như quốc tế tác động mới có hành vi vi phạm pháp luật.

Ngoài ra, môi trường sống, yếu tố stress, nhận thức kém dẫn đến hành vi không có chuẩn mực đã dẫn đến tình trạng này.

Cũng theo Thượng tá Châm, để “đọc vị” tâm lý tội phạm, phải dựa trên cơ sở là căn cứ của cơ quan điều tra, từ đó mới có kết luận là do mâu thuẫn xã hội hay mâu thuẫn gia đình mà các đối tượng đó đã hành động như vậy.

“Các đối tượng ở những độ tuổi khác nhau khi chịu tác động từ các yếu tố về văn hóa hay yếu tố xã hội sẽ có những biểu hiện khác nhau. Hiện nay độ tuổi từ 35 trở xuống, 16 tuổi trở lên là đối tượng dễ bị tác động bởi văn hóa phẩm, văn hóa ngoại lai” - Thượng tá Châm nói.

Bên cạnh đó, Thượng tá Châm cũng khuyến cáo, các vụ thảm án gần đây có nhiều yếu tố giống với các hành vi bạo lực diễn ra trong các bộ phim.

“Phim ảnh bạo lực tác động rất nhiều đến hành vi của mỗi con người. Ngày xưa làm gì có phim hay mạng xã hội nhưng giờ những cái đó người ta theo dõi hàng ngày hàng giờ”.

Cũng về vấn đề này, PGS.TS Trịnh Hòa Bình, Giám đốc Trung tâm Điều tra Dư luận xã hội (Viện Khoa học xã hội Việt Nam) lại cho rằng: “Xã hội hiện đại ẩn chứa nhiều mặt trái kích thích người ta phạm tội. Những đối tượng thanh niên xem quá nhiều phim đồi trụy, phim bạo lực và bị ám ảnh bởi những hình ảnh trong đó. Những vụ việc trên cho thấy đối tượng quá ác thú và man rợ.

Ở một khía cạnh nào đó có thể nhận định đối tượng bị nhiễm từ những trò chơi điện tử bạo lực với những cảnh bắn súng, chém giết máu chảy đầu rơi hoặc xem nhiều phim hành động bạo lực khiến hắn bị ảo tưởng. Tâm lý đó kéo khoảng cách giữa “hành động ảo” và hành động phạm tội gần nhau hơn. Người bình thường thì thấy đó để phòng ngừa, nhưng kẻ thủ ác lại bắt chước theo. Chính vì thế đối tượng có thể gây ra những vụ án giết người gây rúng động”.

Trung tá Đào Trung Hiếu - Chuyên gia về tâm lý tội phạm.

Theo Trung tá Đào Trung Hiếu, Thạc sỹ Luật học, Chuyên gia về tâm lý tội phạm, Bộ Công an: Trong nhiều vụ trọng án, hung thủ đã có sự chuẩn bị, tính toán tổ chức, thăm dò thậm chí là có sự cấu kết bên ngoài.

Trung tá Hiếu phân tích: Các đối tượng phạm tội có thể hóa trang vào các vai đi tìm nhà người quen, bán vé số dạo, nhân viên tiếp thị, sửa chữa bếp ga… loanh quanh, ngó nghiêng tại khu vực mục tiêu dự kiến tấn công. Căn cứ đặc điểm ngôi nhà, chúng bắt đầu lên phương án xâm nhập và chuẩn bị hung khí, công cụ phương tiện, lựa chọn khoảng thời gian thích hợp để gây án.

Hung khí mà các đối tượng sử dụng để cướp tài sản rất đa dạng, mang ác tính cao như súng quân dụng, súng điện, roi điện, bình xịt hơi cay, dao nhọn, kiếm, mã tấu, lựu đạn, thuốc gây mê, thuốc độc, dây trói…

Tâm lý chung của bọn cướp là quyết tâm thực hiện tội phạm đến cùng. Do đó, chúng thường rất manh động, hung hãn, sẵn sàng sử dụng vũ lực ngay tức khắc, với cường độ cao, để đè bẹp mọi sự kháng cự của nạn nhân, nhằm chiếm được tài sản và tẩu thoát. Với đặc điểm tâm lý như trên, việc chống trả lại bọn cướp thường dẫn đến những hậu quả khôn lường.

Sự nguy hiểm của tội phạm giết người... tự phát

Một chuyên gia khác của Liên hiệp Các hội Khoa học Kỹ thuật Việt Nam cho rằng: Từ thực tiễn nhận thấy, tội phạm thường có một diễn biến tâm lý chung, đó là “lỡ” làm cái này thì phải làm cái khác.

Như một số đối tượng “lỡ” thực hiện hành vi hiếp dâm, khi bị nạn nhân chửi bới, đe dọa tố cáo, vì sợ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, hung thủ giết nạn nhân để bịt miệng. Có thể ban đầu, ý định giết người không có trong đầu hắn.

Tội phạm bạo lực có thể chia thành hai loại. Một loại là tội phạm hành động có kịch bản rõ ràng, bố trí kế hoạch thực hiện cụ thể và chi tiết. Hung thủ có đầu óc tỉnh táo, “ra tay” rất lợi hại. Loại này được mệnh danh là tội phạm bạo lực có tổ chức. Hai là loại tội phạm hành động tùy hứng, nghĩ gì làm đó, không cần chuẩn bị trước. Các nhà chuyên môn gọi chúng là tội phạm bạo lực và vô tổ chức.

Thực tế, ngoài hai loại tội phạm bạo lực nói trên, các chuyên gia tâm lý hình sự còn dùng một tên gọi riêng cho đối tượng thứ ba. Đó là tội phạm hỗn hợp.

Điều này cho thấy, việc phân loại tội phạm chỉ mang tính tương đối. Thông thường, có 4 giai đoạn tâm lý trong quá trình phạm tội. Trong giai đoạn đầu, người phá án phải suy nghĩ về những sự việc trước khi hung thủ ra tay hành động.

Theo Xuân Hinh

Petrotimes/Năng lượng mới