2 tháng 2, 2013

LÊ QUÝ ĐÔN VÀ BÀI THƠ RẮN

* Sắp đón năm RẮN, nhắc lại bài thơ tài tình của Lê Quý Đôn về các con rắn.
* LÊ QUÝ ĐÔN (tóm tắt) nhà bác học VN thời Lê -Trịnh.
Ông là con của Tiến sĩ, ông ngoại và bố vợ đều là Ông Nghè (Tiến sĩ). Ba kỳ thi (Hương, Hội, Đình ) đều đỗ đầu (Giải nguyên, Hội nguyên, Đình nguyên ; tức là Tam nguyên). Do kỳ thi Đình năm đó không lấy Trạng nguyên nên Ông chỉ là Bảng Nhãn, và người đời gọi ông là Bảng Đôn. Ông làm quan có nhiều công lao , được phong nhiều chức tước cao thời Lê -Trịnh , qua mấy đời chúa từ chúa Trịnh Doanh, đến Trịnh Sâm, Trịnh Cán và Trịnh Khải. Cống hiến lớn nhất cho dân tộc VN là các bộ sách ông soạn , viết để lại tuy có thất lạc một số nhưng vẫn đồ sộ gồm nhiều lĩnh vực tri thức lịch sử khoa học và thơ văn; ông là nhà Bác học VN của thời đó. Người đời đã có câu nói:
" Thiên hạ bất văn kiến Bảng Đôn " ( Điều gì mọi người không biết chưa nghe thì gặp Bảng Đôn mà hỏi). Cũng có người nói " Thiên hạ bất tri kiến Bảng Đôn".
* GIAI THOẠI: Bài thơ 8 câu ,mỗi câu đều có một loài rắn , RẮN ĐẦU BIẾNG HỌC.


Giai thoại văn học
Có một số giai thoại kể về Lê Quý Đôn, đáng chú ý có chuyện Rắn đầu biếng học:
Người ta kể rằng, một hôm, Tiến sĩ Vũ Công Trấn đến thăm Tiến sĩ Lê Phú Thứ ( bố của Lê Quý Đôn) - là người bạn cùng đỗ Tiến sĩ khoa Giáp Thìn 1724(sau đổi là Lê Trọng Thứ). Nghe con bạn là Lê Quý Đôn còn trẻ mà đã hay chữ, nên ông Trấn lấy đầu đề “Rắn đầu biếng học” để thử tài. Ít phút sau, Lê Quý Đôn đã làm xong bài thơ dưới đây:
Chẳng phải "liu điu" vẫn giống nhà!
"Rắn đầu" biếng học quyết không tha
Thẹn đèn "hổ lửa" đau lòng mẹ,
Nay thét "mai gầm" rát cổ cha.
"Ráo" mép chỉ quen tuồng lếu láo,
"Lằn" lưng chẳng khỏi vết roi da.
Từ nay "Trâu" "Lỗ " xin siêng học,
Kẻo "hổ mang" danh tiếng thế gia!
Bài thơ đúng vần, đúng luật, rất hợp đầu đề, mà ý tứ lại cao kỳ. Đặc biệt, mỗi câu có tên một loài "rắn"
 * Có một vài bản in có khác một đôi chỗ (dị bản) , chẳng hạn câu 6:
"Lằn" lưng chẳng khỏi vệt năm ba " (Đánh dăm ba roi  )

                                                       Thằn lằn ( rắn mối )
                                                               Rắn ráo
                                                          Hổ lửa
                                                           Hổ mang

5 nhận xét:

  1. Cụ sưu tầm được các tác phẩm rất đặc sắc. Rất cám ơn cụ. Bữa trước tôi làm được một ảnh động rắn hổ mang trông khá kinh dị nhưng khi lưu thì lại không đươc, xin tham gia với cụ chú rắn này:
    [IMG]http://i1109.photobucket.com/albums/h433/hadangtin42/Photobucket%20Desktop%20-%20HADANGTIN-PC/CM-QuyTy.gif[/IMG]

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Cảm ơn cụ Hà haha nhiều. Gần Tết "khuấy động" một chút cho bớt trầm lặng, vì theo dự báo đến áp Tết lại có gió mùa mưa rét, e Tết này heo hút quá !
      Tôi nay trở nên ngại các thao tác "mã" "code" nên gần như không còn theo video, ảnh động ... so với hồi bên yahoo đã khá quen thuộc.
      Cụ ơi , cái ảnh động cụ gửi cho ấy ,không thấy hiện lên gì cả? Tôi đã vào cả Google chrome, cả chồn lửa và ở cả Win 7, cả XP (tôi dùng song song 1 chiếc XP cũ và 1 chiếc Win7 mới) đều chẳng có hình ? Cụ cho biết tại sao?

      Xóa
  2. Cụ FIO.đang dần trở thành TỰ ĐIỂN LỊCH SỬ sống đấy.
    Tám câu thơ tài thật ! "HỔ MANG" xin bái phục !

    Trả lờiXóa
    Trả lời
    1. Bây giờ hết sợ RẮN rồi,
      Hổ mang, hổ lửa nay thôi dữ dằn !
      Các rắn mềm mại, ân cần;
      Và cùng các Rắn, vui mừng đón Xuân.

      Xóa
  3. http://khongten8.blogspot.com/ con ran cua to hem co trong tho ha?

    Trả lờiXóa

* BẠN CÓ THỂ DÙNG CÁC THẺ SAU ĐỂ ĐƯA VÀO COM:
- Ảnh : [img]Link hình ảnh URL[/img]
- Video: [youtube]Link Video[/youtube]
- Nhaccuatui: [nct]Link nhạc[/nct]