TRÊN NẺO ĐƯỜNG XỨ NGHỆ ( IV ) - Tiếp theo và hết

TRÊN NẺO ĐƯỜNG XỨ NGHỆ (IV) - Tiếp theo và hết    

A/ Nói thêm về bảo tàng NGUYỄN DU.

 
* Bảo tàng không nhiều hiện vật lắm .Về sách Kim Vân Kiều truỵện, Truỵện Kiều và Nguyễn Du thì nhiều nhất vẫn là các sách ngày nay,nhất là khảo cứu,bình giảng và chú giải. Các đồ dùng xưa không nhiều. Vài bộ tranh tường.

* Tôi chỉ chú ý một số câu đối, trong đó có vài đôi hiếm gặp.

- Đôi câu đối ở hai cột nhà thờ Nguyễn Du thì phần lớn mọi người tham quan, viếng thi hào đều dễ hiểu:

一代才花為使為卿生不忝
百年事業在家在國死猶榮
Phiên âm:
- Nhất đại tài hoa vi sứ, vi khanh, sinh bất thiểm;
Bách niên sự nghiệp tại gia, tại quốc, tử do vinh.

Tạm dịch:
- Một đời tài hoa, lúc đi sứ, lúc làm quan, sống không thẹn;
Trăm năm sự nghiệp, khi ở nhà, khi vì nước, chết còn vinh.
( Theo trên mạng)

+ Tôi để ý (tôi có ghi hình ảnh lại) hai đôi câu khác, treo tường, ngắn hơn nhưng không dễ hiểu; trong đó có một đôi (câu 2) có thể là từ cụ Nguyễn Quỳnh (ông nội Nguyễn Du) chăng? Hay của cụ Nguyễn Nghiễm (thân phụ Nguyễn Du). Nguyễn Nghiễm, Tiến sĩ (ông nghè) làm quan trong triều đời Vua Lê - Chúa Trịnh (chúa Trịnh Doanh) cuối đời quan được phong chức Đại Tư Đồ (Tể Tướng). Bởi với các bậc danh nho đại khoa làm câu đối thường ý tứ sâu xa và nhiều khi dùng điển tích thi – thư thì hậu sinh chúng ta học hán nôm ít ỏi khó mà hiểu được ! Các câu đối trên ít nhất cũng đã hơn 200 năm ( Vì Nguyễn Du mất năm 1820 đến nay cũng đã gần 200 năm mà các câu đối thì có trước khi Người mất )

1) Câu đối theo lối viết cổ:      ( ảnh câu đối 1)         
Có phiên âm ở dưới:   Nhiễm(1) cầm thư lạc thú
                                    Thường sơn mộc thanh âm
Phần mình tôi nghĩ chỉ hiểu ý :  “ Sách đàn là thú vui
                                                 Cây cỏ là tiếng hát “ không hiểu có đúng chăng ?
Về chữ Hán theo tôi tra cứu tự điển thì (1) có lẽ là chữ nhiêu = nhiều (?) chứ không phải nhiễm?

                                       1)   "Nhiễm cầm thư lạc thú ;  Thường sơn mộc thanh âm "

2) Đôi câu đối trình bày trên gỗ theo hình thức hai “ tầu lá chuối ” , hình thức đã khác lạ mà nghĩa cực kỳ khó hiểu, tôi suy luận mãi có lẽ đây là hai quẻ Kinh Dịch ? ( vì theo tư liệu,cụ Nguyễn Quỳnh rất giỏi Kinh Dịch ):                  ( ảnh câu đối 2 )
Có phiên âm ở dưới :              “ THÔI HÀNH QUÂN TỬ CÁT
                                                  LỢI KIẾN ĐẠI NHÂN HANH  “

                                          2) " Thôi hành quân tử cát ;  Lợi kiến đại nhân hanh "
 
* Tôi không hiểu được đôi câu đối này,chỉ cố gắng tra cứu kinh Dịch thấy có quẻ sau:                 

Lợi kiến đại nhân. Hanh.

利 見 大 人 . 亨

(2). Muốn qui dân, tụ chúng, phải có người lãnh đạo cho hay, cho giỏi. Gặp được người lãnh đạo hay, dân nước sẽ bước vào con đường hanh thông, thái thịnh (Lợi kiến đại nhân. Hanh).

Còn : Thôi hành quân tử cát , phải chăng trong quẻ sau: (nhưng quẻ này chỉ có QUÂN TỬ CÁT mà thôi ?) – Sách Kinh Dịch – Nguyễn Hiến Lê
(4).  Quẻ Thiên sơn độn

九四: 好遯, 君子吉, 小人否．

Cửu tứ: Hiếu (hảo) độn, quân tử cát, tiểu nhân phủ.

Dịch: Hào 4 dương: Có hệ lụy với người, nhưng trốn được, quân tử thì tốt, tiểu nhân thì không.

+ Xin được cụ nào hiểu rõ ý nghĩa hơn, nắm chắc về các điều trên chỉ dẫn giúp cho thì thực lòng cảm tạ.

                                              Bức tứ bình cổ trong bảo tàng Nguyễn Du

                             Từ trên tầng 2 nhà bảo tàng nhìn ra làng quê Làng Tiên Điền

 

Mộ Nguyễn Du ( ảnh lấy trên mạng ) Hôm đó chúng tôi không đến đây

                   Một kiểu ảnh Chú , Thím & các cháu ở TP Vinh- Bên tượng đài Nguyễn Du

                                                        " Bà" tạm nghỉ chân giây lát

         

                                                           Chọn mua ít đồ lưu niệm

 

                                           Ra xe trở vềThành phố . Chào Nghi Xuân.
 
B/  ĐÔI LỜI VỀ QUÊ NHÀ

+ Mấy năm qua chúng tôi có các chuyến về thăm quê, đặc biệt hai năm gần đây có đóng góp phần đáng kể tôn tạo Nhà Thờ Họ Tộc, các chuyến đi và cả hình ảnh  đều đã có viết,tải lên hầu chuyện các cụ, các bạn nên lần này không nêu thêm làm tốn thì giờ các cụ, các bạn. Chỉ có điều đáng mừng là dịp RằmTháng Giêng ta (Quý Tỵ) vừa qua, chúng tôi ở HN nhưng tại quê , Họ Tộc vẫn xướng danh Gia Đình chúng tôi thuận hoà sống nền nếp con cháu phấn đấu sống tốt đẹp, trong gia đình có các con cháu làm rạng danh gia tộc, đạt học vị tiến sĩ , thạc sĩ , ít nhất là cử nhân, và các cháu còn đang học sinh học hành chăm ngoan, chúng tôi góp công đức tôn tạo nơi thờ phụng Tổ Tiên hàng đầu trong họ, cũng không quên góp công đức tu tạo lại Đình Làng ở quê , dẫu gia đình chúng tôi đã hoàn toàn rời quê sống tại HN. Trân trọng cảm ơn sự ghi nhận của Họ Tộc.
+ Chỉ ở lại nơi quê xưa một ngày công việc, chúng tôi nghỉ tại nhà chú em họ vốn là Hiệu Trưởng một TrườngTHPT huỵện nhà đã nghỉ hưu. Tuy nhiên rồi cũng không nhiều năm nữa ,ông bà này sẽ chuyển ra HN vì các con cái đều đã trưởng thành và đang sinh sống ở HN. Cả một cơ ngơi rộng rãi khang trang yên lành thoáng mát là thế nhưng rồi chú thím ấy cũng sẽ để lại cho bà con nay mai; nay bởi ông anh của chú ấy mới vừa mừng lên cụ TÁM MƯƠI nên mọi việc còn tạm chưa dịch chuyển đổi thay. Cuộc sống luôn có biến chuyển với con người như thế .

                                                           Ngắm nhìn góc vườn nhà chú em ở quê

                                                          Khu vườn rộng rãi , cây cối xanh tươi

 

                                              Lưu luyến tần ngần trước khi tạm biệt trở về Hà Nội .