QUAN CHỨC VÀ LỄ HỘI

*Đăng lại bài trên Thanh niên online.

Quan chức và lễ hội

27/02/2013 3:00

Cách đây dăm năm, hầu như người ta chỉ biết đến lễ khai ấn đền Trần, nhưng nay thì huyện Hưng Hà, Thái Bình cũng phát ấn, rồi Yên Tử, Quảng Ninh cũng đóng dấu khai ấn, và cả đền thờ ở... Thanh Hóa cũng phát ấn nhà Trần.

Xưa kia lễ hội là việc của cộng đồng, người dân địa phương đến chơi hội, giao lưu văn hóa, văn nghệ. Nhưng nay chính quyền nhiều địa phương muốn nâng tầm lễ hội, họ phân công cán bộ, lập ban tổ chức rồi cố gắng mời thật nhiều quan chức, càng có vị trí cao càng tốt về dự lễ.

Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian, GS Ngô Đức Thịnh cho rằng tục khai ấn của đền Trần chỉ đơn giản là một nghi lễ bắt đầu công việc triều đình trong một năm mới. Sau này, khi nhà Trần sụp đổ, tục này được người trong dòng họ Trần thực hiện và nó trở thành lễ hội dân gian, chứ hoàn toàn không phải là nghi lễ vua ban phát bổng lộc, chức tước. Chính các vị lãnh đạo chính quyền dự lễ khai ấn, xuất hiện trên truyền thông đã càng làm cho những lời đồn về sự linh thiêng của đền loang ra.

Người ta truyền tai nhau là nơi ấy linh thiêng thì lãnh đạo mới về. Các vị lãnh đạo chính quyền cũng có tín ngưỡng, cũng có quyền được đi lễ, nhưng các vị nên tế nhị tránh xuất hiện với nghi thức quốc gia, tránh lên truyền hình và đặc biệt không nên tham gia vào nghi lễ đóng ấn và cho phép quay phim, chụp ảnh. Bởi khi đó, không chỉ là thành tâm của vị lãnh đạo mà còn mang tính biểu tượng ảnh hưởng đến tâm lý của nhiều người. Thậm chí, quá nhiều quan chức cấp cao xuất hiện ở các nghi lễ của một tôn giáo cũng có thể khiến người của tôn giáo khác có so sánh, nghĩ suy.

Trong khi hàng vạn người, trong đó có hàng trăm quan chức ùn ùn đổ về xin ấn tại đền Trần, Nam Định thì cách đó gần trăm km, tại chùa Hòa Liễu, xã Thuận Thiên, H.Kiến Thụy, TP.Hải Phòng có một lễ hội hết sức có ý nghĩa, đó là lễ Minh Thề (hay còn gọi là Minh Thệ), là nơi quan thề không ăn hối lộ.

Theo nghi thức truyền thống, trưởng tế chỉ lên trời, vạch vòng tròn dưới đất, đứng trước ban thờ tuyên bố dõng dạc: “Lấy của công làm vào việc công thì được các thần linh ủng hộ. Nhược bằng nếu có lòng tham lấy của công đem về làm của tư, nguyện cầu các vị thần linh đả tử! Y như lời thề”.

Lời văn của bài thề cũng hết sức ý nghĩa: Trên từ cụ già, dưới đến tuổi 18 ở dân thôn, trong làng vườn tược trồng buồng cau, trái chuối, ngoài đồng lúa mạ hoa màu mọi người đều công minh chính trực, không tham lam vơ vét. Người nào tà tâm trộm cắp của nhau, nguyện cầu thần linh đả tử… Dù là người có chức có quyền ở trong làng, hoặc người dạy học hay nông dân…trong gia quyến họ phải được rõ ràng minh bạch, phải lấy lời hay lẽ phải mà dạy bảo con cháu làm điều tốt đẹp, tuân theo thuần phong mỹ tục của làng đã ghi trong hương ước. Nếu chỉ dùng uy quyền gia đình mà làm những việc tàn ác, lấy của công đem về làm của tư, nguyện cầu thần linh đả tử… Mọi người dự lễ cùng hô vang “Y như lời thề” như thể hiện sự đồng lòng nhất trí.

Mong sao lễ hội ý nghĩa như thế ngày càng được tổ chức quy mô, có lãnh đạo chính quyền các cấp về dự để thề trước thần linh về sự minh bạch, sạch trong.

 Thanh Phong

                                                                        ( Ảnh trên mạng )

                                               Dân chúng chen lấn chồng lên nhau xin ấn !

                                                                           Quan chức dự lễ